Chuyện bên lề một thời quân ngũ

Đã quá cái tuổi năm mươi, nhiều được thua còn mất, cái mất tiếc làm chi, cái còn thì mãi mãi tươi xanh, với tôi, ba năm nhập ngũ làm anh lính cụ Hồ là ba năm gian khổ mà đẹp vô cùng, kỷ niệm càng lúc càng tươi xanh lấp lánh. Kịp ghi lại làm kỷ niệm

1. Rừng Ai-lao

Vào một ngày mùa đông, bọn mình được lệnh hành quân sang Ai-lao. Lộ trình ngã ba Đông Dương ra Nghệ An theo đường 9 qua cửa khẩu cầu treo đến tỉnh Pu-li-khăn-xây. Đây là khoảng thời gian mình cảm thấy vui nhất.

Trong đoàn có anh Vũ Hồng Thao mang quân hàm trung tá chỉ huy trưởng cuộc hành quân. Anh ấy thương yêu anh em binh sĩ như thương chính bản thân mình, thật hiếm có con người như thế trong vô số sĩ quan mà mình từng tiếp xúc. Anh ấy là cấp trưởng, nhưng không bao giờ để nhà bếp lo phần ăn riêng cho mình, có miếng gì ngon anh đều chia cho lính tráng. Có hôm mình giả quên, gặp anh ấy mình chào thưa: Em chào anh ạ, ý quên, chào thủ trưởng. Anh ấy cười hiền từ bảo: Không sao, gọi thế nào cũng được, miễn là trong tim các cậu luôn có tớ.

Đất nước triệu voi cảnh vật thật nên thơ, người dân thân thiện, ra đường gặp bất kì ai họ đều nhất nhất sâm-bay-ải (chào anh). Những đêm múa lăm-vông cánh lính nào biết gì, mà các cô gái Lào thì cứ mời bằng được, cứ thế mà múa đại, trông cứ như biểu diễn ka-ra-te-đo, vậy mà các cô cứ luôn miệng khen ngăm-lải (đẹp lắm), má gái má lính đều ửng hồng trong ánh lửa lung linh.

Ở Lào buổi ấy rừng bạc ngàn cổ thụ nguyên vẹn như từ buổi ban sơ. Thi thoảng ta bắt gặp những bãi cỏ xanh mượt mà. Đất rừng Lào thật đặc biệt, sình lầy mênh mông, gặp nắng độ mươi ngày, mặt sình kết đọng thành thứ màu mỡ vô tận, cỏ vô tận mọc lên đến hút tầm nhìn.

Những đêm trăng tròn thường mình, thằng Quang, thằng Dư ba đứa ôm ghi-ta đi chân không thả bộ trên thảm cỏ, cảm giác như đi trên thảm nhung. Thằng Quang râu cất tiếng hát buồn da diết quê hương là chùm khế ngọt… Bài hát đưa mấy đứa mình về lại quê nhà, nơi ấy có mẹ già đang tựa cửa ngóng trông, có chị có em nhọc nhằn khoai sắn. Đến đoạn quê hương là cầu tre nhỏ, mẹ về nón lá nghiêng che thằng Dư không kìm nổi, bật lên sụt sịt, thế là cả ba cùng khóc. Dư đấm vai Quang cấm hát, cả ba cùng về.

Lối về ngang qua nhà chỉ huy, anh Thao đang uống trà một mình, anh gọi:

- Vào đây các cậu ơi. Tớ có rượu vốt-ca dầm mật ong ngon lắm!

Phải nói cánh lính mà được uống vốt-ca là một đặc ân. Ba đứa vào, thằng Quang gát cây đàn lên giá. Anh Thao bảo cứ đàn, chúng mình cùng hát cho đến khi các cậu hết đỏ mắt mới thôi. Anh Thao mở tủ lấy rượu ra rót đầy bốn bát B52 (loại chén tráng men). Bắt đầu nhâm nhi, thằng Quang chậm rãi gảy đàn, anh Thao cất tiếng hát, giọng Hà Nam chính cống Tôi xa Hà Lội lăm lên mười sáu khi vừa biết yêu… Lời hát đưa bọn mình về lại thời ở quê, có cô hàng xén thật duyên… Mình cùng hòa giọng bạn lòng ơi, ngày ấy tôi ôm cây đàn, quen sống ca vui bên nàng, đâu biết tơ duyên lìa tan...Chợt mình nhận ra hai giọt nước mắt lăn tròn trên gò má anh Thao. Hết bài anh bảo: Thôi, không hát nữa, tớ cứ tưởng sẽ làm cho mắt các cậu hết đỏ, ai ngờ cả bốn chúng ta mắt cùng đỏ. Rồi anh chép miệng: không sao, chúng mình là lính chứ có là rô-bốt đâu.

Ba thằng cảm ơn ra về, bước xuống bậc thang nhà sàn còn nghe giọng anh ấy vọng lại mắt trừng gửi mộng qua biên giới, đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm. Những câu thơ Quang Dũng cùng giọng ấm áp của thủ trưởng cứ theo mình chìm vào giấc ngủ muộn màng.

2. Lão Roánh

Hồi còn lính ở ngã ba biên giới đơn vị mình có ông Roánh mang hàm trung sĩ chức vụ trung đội trưởng, ông này dốt đặc cán mai lại hay khoe khoang ta đây lắm chữ.

Ví như bận thằng Lê Chỉ Cư với thằng Lê Thanh Trang cự cải văng tục vào nhau trí mạng, lão gọi hai ông tướng ranh lên huấn thị. Lão vỗ bàn quát:

- Ý thức các đồng chí để đâu là đồng đội sao lại đi xúc động lẫn nhau hử?

Thằng Cư cải chính:

- Dạ thưa “xúc phạm” chứ ạ!

Lão điên tiết quát:

- Đã ngu còn hù thủ trưởng. Phạt các cậu mỗi ngày đốn hai mươi vác le (một loại tre ở rừng Lào).

Hai ông tướng đốn đủ hai mươi vác le, tối đó bỏ cơm nằm lăn ra lè lưỡi.

Có hôm ngồi chơi lão oang oang đọc:

- Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo

Thềm cũ lâu đài bóng tịch dương…

Rồi chíp miệng khen:

- Cậu thấy Nguyễn Khuyến làm thơ hay không, hay quá chớ lỵ!

Mình điếc đặc lỗ tai, rủa thầm ngu đến thế là cùng. Nếu bà Huyện Thanh Quan linh hiển bà vặn cổ thằng này như vặn cổ gà, can tội bứt râu bà nọ cắm cằm ông kia. Thế nhưng biết phải nịnh, mình vội nói:

- Ư ừ hay ghê.

Từ đó lão cứ bắt mình lên tra tấn bằng đủ loại thơ hầm-bà- lằng, lão nói nhăng nói cuội gì kệ bố hắn mình chỉ làm một động tác duy nhất gật đầu khen:

- Ông giỏi ghê!

Chỉ cần có thế là ông bần cố bốc lên tận mây xanh, còn mình được nghỉ ngơi tha hồ uống trà bắc hút thuốc lào la phanh, đây là hai thứ mà lão xem là đặc sản bắc kỳ quốc.

Năm 1986 lão đi phép tết vào, gọi mình với Chỉ Cư lên giao việc, thằng Cư lót tót vào trước:

- Báo cáo đồng chí tôi có mặt.

Lão lườm mắt nói:

- Đồng chí gọi đúng chức danh xem nào!

Thằng Cư báo cáo lại:

- Báo cáo đồng chí B trưởng tôi có mặt.

Lão nói:

- Tạm được.

Mình vào sau rập gót, bỏ hẳn hai chữ đồng chí còn thay luôn B trưởng thành thủ trưởng :

- Báo cáo thủ trưởng tôi có mặt!

Ôi trời cái mặt ông bần cố hâm nở dậy lên như bánh tráng nướng, phồng rộp tưởng tượng chỉ cần búng nhẹ ngón tay thì ngay lập tức cái bánh đa của nợ vỡ tan. Lão bảo:

- Tốt, tốt! Cậu ngồi vào bàn kia ta đàm đạo, ở đó có đủ cả thuốc lào lẫn chè Bắc cứ tự nhiên dùng. Còn đồng chí Cư đi dọn vệ sinh toàn bộ doanh trại.

Việc của hai người bây giờ mình Chỉ Cư lãnh đủ nên nó quay đi với cái mặt như tàu lá chuối héo, miệng lầm bẩm:

- Hừ, đ.m thằng khôn vặt!

Mình lôi điếu châm đóm bắn một hơi thuốc lào thống nhất khói xuống đến tận mũi Cà Mau, mắt lim dim miệng thả khói như khói tàu lửa lúc đề pa. Mình khen:

- Đúng thuốc lào thống nhất chôn dưới đất ba năm đào lên hút cũng cứ là nhất thủ trưởng nhỉ?

Biết lão vừa đi phép tết vào thế nào cũng có bánh chưng, mình móc:

- Xứ Bắc nhất thuốc lào nhì bánh chưng, hai loại này đúng đặc sản.

Ông bần cố hâm vọt miệng:

- Có, có, bánh chưng Nga Sơn Thanh Hóa hẳn hoi nhé. Vừa nói, lão vừa móc ba lô đưa ra một chiếc to đùng:

- Nầy cậu dùng thử cho biết.

Mình nghĩ bụng: Hừ, bị ông lừa rồi con ạ. Mình vội vàng bóc lá ăn thật nhanh kẻo ông bần cố đổi ý thì bỏ mẹ. Ăn xong mình khen rối rít. Con nhà Roánh sướng tẩn mẫn tê mê bốc phét:

- Cậu phải biết đây là loại thực phẩm ngày xưa đưa đoàn quân Bắc Bình vương Lê Lợi đại thắng giặc Minh. Mình nghĩ bụng: Ông lại lộn tùng phèo rồi. Nghĩ thì nghĩ thế, ngoài mặt vẫn tươi hơn hớn, chắc do hiệu quả của xôi nếp với nhưn thịt.

Chiều về, thằng Lê Chỉ Cư hỏi:

- Sáng chừ mi làm chi tau không thấy?

Mình đáp:

- Thì uống trà, hút thuốc lào, ăn bánh chưng chớ có làm chi mô. Thằng Cư nói:

- Răng sướng kinh rứa mi.

Mình đáp:

- Khôn dại tại cái mồm cả.

Thằng Cư tức khí chửi:

- Thôi đi, xì-tóp cái mỏm lại cha nội, đ.m dốc như dốc Ré!

3. Lão tàu há mõm

Ngày còn đi lính ở đất nước triệu voi đơn vị mình có lão Ngọ trung uý đại đội trưởng rất tham lam, lão này có cái mõm như mõm tàu nuốt mấy cũng không vừa. Tiêu chuẩn mỗi tháng 21 kg gạo cho một quân nhân thế nhưng lão cấu kết với thằng Thanh quản lý người Quãng Ngãi ăn bớt khẩu phần anh em tàn mạt. Trai mới lớn ăn như tằm ăn rỗi, mà mỗi bữa chỉ được lưng bát B52 chẳng thấm vào đâu, đói tối mặt tắt đèn lúc nào mắt cũng như thấy có ai bắn đạn hoa cải. Hồi ấy thằng Dư làm tà-lọt cho anh Thao trưởng phòng tham mưu tác chiến. Cu cậu cơm nước thuốc men trà lá no nê nên mặt mày phởn chí, trông cứ như ông đại điền chủ miền tây sang nước bạn mua voi. Mỗi lần xuống chơi nhìn mâm cơm bọn mình hắn lắc đầu ái ngại:

- Thế nầy thì chỉ có tẩu vi thượng sách. Hắn nhắc nhỏ mình: Cậu cứ tìm bằng chứng ông Ngọ bán gạo rồi báo anh Thao chớ không đói quá hóa trộm cắp thì nhục lắm.

Mà trộm rồi chớ chẳng chơi. Cứ sau giờ cơm là mình, thằng Quang thằng Vinh, thằng Tiến… lưng lận bật lửa nhắm rẫy sắn của dân trực chỉ. Lên đến nơi là a lê hấp tiến nhanh, tiến mạnh, tiến lên vững chắc, đứa nhổ sắn đứa tìm củi nổi lửa lên anh, bọn Lào có cắc cù cũng đéo ngán, chết no hơn sống thèm. Vui nhất là thằng Tiến ngày nhập ngũ dáng dấp vốn thư sinh, trải nạn đói thất kinh nên dáng hình tiều tụy, thế mà hắn quỵ một chân nghe rặng cái è, bụi sắn trốc gốc. Hắn trợn trừng nhìn mấy củ sắn to đùng miệng lẩm bẩm:

- Hoan hô vĩ đại!

Mình hết hồn nói:

- Ông đừng dại có ngày đức ruột chết toi. Hắn đáp:

- Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt…

Đi đêm riết cũng có ngày gặp ma. Dân mất sắn quá nhiều nên vào báo đơn vị. Cũng đúng vào lúc đang ăn dỡ bữa ăn ngoài rừng trong tư thế người cổ đại thì kẻng báo động liên hồi, tất cả chùi mép qua loa, vắt giò lên cổ chạy như hà bá rượt thổ công. Về đến đơn vị thì bị lão Ngọ gọi lên hội trường đập bàn quát:

- Ai cho phép các đồng chí nhổ trộm sắn của dân nướng ăn?

Thằng Quang bẻm mép thưa:

- Thủ trưởng nói thế nào chứ bọn em mô có.

Lão chỉ mồm từng ấy thằng rồi quát:

- Mặt mũi như mèo ngao thế kia mà còn dấu như mèo dấu kít, đến con nít cũng biết đừng nói gì tôi là sĩ quan quân đội. Lỗ tai mình lùng bùng, mình nghĩ bụng: Sĩ quan ăn chặn, đói quá hóa liều.

Mình quyết tâm bắt cái tàu há mỏm này phải ngậm mồm lại. Từ đó đến ngày chúa nhật là mình nằm im re bất năng cu cựa, cửa phòng đóng im ỉm như miệng một thằng câm. Còn anh em thì đi ra bản cải thiện bao tử. Đây là khoảng thời gian đôi thầy trò Thanh - Ngọ tuồn gạo bán cho dân lấy tiền kíp mua hàng Thái Lan kể từ cái quần xi-líp, quần rin, xà bông camay, kem phấn phụ nữ... Mình ghi chép đúng ba hôm, chi tiết rõ ràng từ ngày…giờ… đến dân bản nào rành mạch. Nói với anh Thao là phải chính xác chớ ảnh mà nổi nóng ảnh bóp cò cái đoàng thì tan hoang chỗ đội nón.

Một buổi trưa mình lò dò lên thằng Dư. Nó ra dấu bảo anh Thao đang nghỉ trưa. Mình đánh liều bảo Dư:

- Ông còn cơm cháy không cho tôi miếng chớ đói quá!

Thằng dư nói:

- Chế độ 21kg mà sao đói, ông phải thánh Gióng đâu ăn tợn rứa.

Hắn nháy mắt khích lệ, mình nói huỵch tẹc luôn:

- Đành rằng thế nhưng ông Ngọ với thằng Thanh ăn chặn nên có còn bao nhiêu. Kiểu này thì có ngày cả đơn vị vượt biên đào ngũ thôi. Anh Thao đằng hắng rồi trở mình ngồi dậy bước ra, hai mắt anh đỏ gay, nói:

- Cậu có bằng chứng không? Nếu bôi nhọ sĩ quan tôi tống vào tù mọt gông.

Mình vội vàng rút quyển sổ tay trong túi ra đưa anh rồi nói:

- Dạ có đây, thưa thủ trưởng.

Lấy bút, giấy đặt trước mặt mình, anh móc khẩu k54 dằn lên bàn nghe cái cộp, hướ làng hết cả hồn. Anh nói:

- Ghi vào, ghi cho thật vào, cậu mà lôi thôi tôi cho cậu về đất nghe chửa.

Mình ghi xong thì vệ binh đã đứng đầy sân. Anh ra lệnh:

- Chúng mày xuống đại đội một trói đầu thằng Thanh quản lý vào nhà kho, tịch thu hết quân tư trang, đồng thời bắt thằng Ngọ đại đội trưởng về đây.

Vệ binh đi độ chừng 30 phút, đã thấy áp tải lão Ngọ lên, vừa đến cầu thang nhà sàn, anh Thao hắt nguyên ly nước trà nóng hổi vào mặt thằng ôn mõm tàu. Anh Thao quát:

- Mày về quê chăn trâu, mày không đủ tư cách làm sĩ quan. Tại sao mày để lính đói trong khi tiêu chuẩn 21kg. Anh chộp khẩu k54 kéo quy lách đánh rốp rồi hét: Tao cứ phải cho mày một phát chết toi rồi ra sao thì ra.

Con tàu há mõm lập tức biến thành con thằn lằn đức đuôi, mặt mày giống như chó ăn vụng bột.

Mấy đứa vệ binh đưa về 5 ba-lô bày đủ thứ ra sàn nhà giống như tiệm tạp hóa con con.

Từ dạo đó cơm canh đầy tràn, lính tráng ăn xong nằm lăn ra vo bụng, bụng nào bụng nấy tròn căng như bụng phật Di lặc, bước đi lặc lè như xe quá tải.

Mỗi một cái mặt tôi là bị lão tàu há mõm thù vặt. Lão xem mình như người máy, sáng ra là lão bấm play đến tối mịt, dọn vệ sinh, đốn le…ôi thôi tịt luôn đường nghỉ ngơi, rất chi là khốn khổ.

Cũng may cái ông Dư quân sư của tôi lại mách nước, nó bảo:

- Ông lên cầu cứu anh Thao là xong ngay có chi đâu mà tố khổ.

Thế là tôi lại lấy hết can đảm gặp anh Thao. Anh bảo:

- Đi đâu đây thằng cà chớn? (Anh hay gọi người lính nào anh mến là thằng cà chớn).

Mình thưa chuyện bị thù vặt. Anh bảo: Ừ, ừ, tớ quên mất. Rồi anh lấy tờ quyết định ra ghi. Đại khái như vầy:

Phòng tham mưu, ngày…tháng…năm…

Nay quyết định đồng chí Nguyễn Thân Yên trong thời hạn 30 ngày chờ phân bổ công tác mới.

Ký tên : Vũ Hồng Thao.

Anh đưa quyết định cho mình rồi cười bảo:

- Phen này tha hồ lêu lổng nhé thằng cà chớn.

Sáng hôm sau lão tàu há mỏm vẫn như mọi ngày quan tâm mình rất sớm. Mình vẫn nằm im re, lão giật phăng tấm chăng rồi quát:

- Hôm nay đồng chí đi thọt bi da (dọn cầu tiêu) nhé!

Mình nói:

- Dạ em cũng muốn vâng lời lắm ạ, nhưng ngặt nổi thủ trưởng Thao không cho. Mình chìa quyết định ra. Lão nhìn thấy chữ Vũ Hồng Thao rứa là mồm lão tròn như chữ o to hết cỡ.

Hết thời gian ân thưởng, anh Thao gọi lên bảo:

- Tớ giao cậu quản chuồng cọp (nơi giam giữ quân nhân vi phạm kỉ luật).

Từ đấy mấy ông bạn qúy hóa của tôi liên tù tì vi phạm, bởi lên nằm chuồng cọp, được tôi cung phụng đầy đủ kể cả cần sa loại tuyệt đối cấm, loại này mà bắn một hơi thì bát ngát cung tiên, đang nằm xà lim nhưng cứ tưởng chốn bồng lai tiên cảnh. Như ông Tiến thư sinh nằm chuồng cọp mà cứ một hai đòi viết với vở mình chẳng hiểu để làm gì. Khi mãn hạn hắn cầm tập vở quơ quơ trước mặt mình khoe:

-Thơ đây nầy, không kém thơ thời ngục tù chống Pháp bao xa đâu nhé.

Hắn còn nói cà chớn:

- Tôi sẽ về cố gắng vi phạm tiếp, phải có thời gian để hoàn thành tập thơ chứ.

Mình đâm hoảng nên vái hắn:

- Thôi thôi, con lạy cha! Thủ trưởng biết cha lên hàng nhà thơ là nổi nóng nhốt tôi vào chuồng cọp là cái chắc!

4. Ngày 30-4-2016 thằng Dư điện thoại hỏi thăm mình. Chuyện nọ xọ chuyện kia, chợt giọng hắn chùng xuống: Anh Thao qua đời rồi mày ạ, bệnh ung thư. Nước mắt mình đột nhiên ràn rụa. Từ ngày ra quân đến giờ đã ngót ba mươi năm, hình ảnh anh Thao trong mình vẫn y nguyên một người anh, một thủ trưởng chịu chơi như lính, với lính.

Một thời quân ngũ của mình đẹp lên, đáng nhớ vì có thủ trưởng Vũ Hồng Thao.

Tháng 4 – 2016

Chuyện bên lề một thời quân ngũ

0 nhận xét:

Đăng nhận xét

Lượt xem