Về quê

Tháng 4-1975, đất nước không còn phân tranh, bà con từ chạy loạn khắp nơi dắt dìu nhau về lại quê xưa cho thỏa lòng mong đợi.

Người dân về quê trong tâm trạng lo âu khắc khoải bởi biết công cuộc khôi phục còn nhiều gian nan. Đặc biệt không quên là hình ảnh những anh lính chế độ cũ. Sau khi giao nộp quân tư trang, trên người chỉ độc một chiếc quần đùi áo lót, thất thểu lê bước dưới trời nắng như thiêu như đốt, nhìn từ xa, những chiến binh thất thế cứ như cột nhà cháy di động. Có anh đi bộ từ Sài Gòn về lại miền Trung, người ốm róc chỉ mỗi hai chân là sưng mập.

Ba mẹ đưa chúng tôi từ khu dồn về quê, Hà Lam - Việt An, đoạn đường ước chừng 20 km. Mẹ tôi quang gánh còng lưng còn ba thì thồ bà nội bằng xe đạp, chúng tôi chạy bộ theo sau trong tiếng đạn pháo đì đoàng của tàn quân từ đâu câu về. Về đến chợ Việt An, đặt bà nội vào tấm chiếu do mẹ đặt sẵn, ba lăn ra ngất xỉu. Mẹ lục tung quang gánh đổ gạo vào nồi bắt lên ông táo do chị ba vừa chuẩn bị.

Đêm đầu tiên ngủ ở quê, ối trời muỗi cứ như vãi trấu, sáng ra da thịt đứa nào cũng giống như cơm cháy. Mẹ tôi xoa đầu từng đứa, dỗ dành phải gắng chịu đựng thôi các con ạ! Mẹ cũng không ngờ rằng gia đình và mọi người phải chịu đựng ròng ba tháng trời như thế, cho đến khi có một phát kiến ngô nghê mà hiệu quả là lấy bao đất nhà binh vung vãi khắp nơi may thành màn chắn muỗi, cái sáng kiến nhân rộng đó đã cứu bao mạng người khỏi nạn muỗi.

Rồi còn phải làm nhà để ở, ba tôi chặt vội vài cây tre làm lều để có chỗ chui ra chui vào, nứa gianh nửa mái lều che tạm. Thế mà có người không chịu ở tạm mà về ở hẳn với ông bà bởi vừa dò dẫm đến bụi tre đã dẫm phải mìn nên hóa người thiên cổ. Có trường hợp thương tâm như thằng Tình em con nhà chú tôi, tự ý xuống sông mò ốc với ý định giúp mẹ cải thiện gia đình, rồi đuối nước đi về phía ông bà.

Cái đói đã lấp ló, có lần tôi nói với ba tôi “giá có bát canh ngọn lang nấu với ốc bưu ăn lúc này thì ngon quá ba hỉ”, ông cụ xoa đầu tôi, mắt rơm rớm “ai dạy con nói mà làm đau lòng ba quá!”.

Còn nhớ thằng bạn tôi ra vườn nhặt được đầu đạn 79, mừng quá vừa chạy vừa khua khoắn: “Mẹ ơi, con nhặt được cục vàng.” Bà cụ mừng lập cập bước ra, chưa kịp mừng cho hết ruột thì cục vàng chiến tranh đã hét tung, hai mẹ con vĩnh viễn không còn lo đói nữa.

Ngày ấy biết bao người không kể sống chết lăn xả trên bom đạn dể khai hoang vỡ hóa những mong kiếm được bát cơm trên chính quê hương mình, tội nghiệp bao người lúa chưa chín mà người đã chín.

Thời gian dần trôi qua, thấm thoắt đã mấy mươi năm, đời sống đã được nâng cấp. Bây giờ ngoái cổ nhìn lại không khỏi rùng mình.

6-5-2013 những ngày nhớ quê.